نجات محیط زیست با بازیافت لجن اسیدی
پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی به کارفرمایی سازمان حفاظت محیط زیست، گامی مهم در راستای مدیریت صحیح محیط زیستی پسماند لجن اسیدی حاصل از تصفیه روغن مستعمل برداشت. طرح مدیریت صحیح محیط زیستی پسماند لجن اسیدی که با موفقیت در سال 1404 به پایان رسید، نه تنها به کاهش آلودگی کمک می‌کند بلکه محصولاتی با ارزش برای صنایع راهسازی و عمرانی ارائه می‌دهد.
در شرایطی که رشد صنایع و مصرف بالای روغن‌های روان‌کننده در کشور، معضل جدی در مدیریت پسماندهای صنعتی به‌ویژه روغن‌های مستعمل ایجاد کرده است، طرحی ملی با عنوان «مدیریت صحیح محیط زیستی پسماند لجن اسیدی و تدوین استاندارد ملی برای محصولات حاصل از آن» توسط پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی به اجرا درآمد.
در فرایند تصفیه روغن‌های کارکرده که اغلب به روش اسید/خاک‌رس انجام می‌شود، پس از عبور روغن از مراحل مختلف جداسازی و تقطیر، پسماندی بسیار خطرناک به نام “لجن اسیدی” تولید می‌شود. این پسماند به واسطه اسیدیته بالا و دارا بودن آلاینده‌ها، افزودنی‌های شیمیایی و باقی‌مانده سوخت، اگر به شیوه‌ای صحیح مدیریت نشود، به‌شدت منابع آب، خاک و هوا را آلوده خواهد کرد.
به گزارش این پژوهش، تنها یک گالن لجن اسیدی می‌تواند میلیون‌ها گالن آب را غیرقابل استفاده کرده و حتی زیستگاه‌های آبزیان را تهدید کند. این در حالی است که در ایران حدود 230 واحد بازیافت روغن موتور فعالیت می‌کنند که بیش از 160 مورد از آن‌ها از روش سنتی اسید/رس استفاده می‌کنند. این امر خطر بالقوه تولید گسترده لجن‌های اسیدی را دوچندان کرده است.
دستاورد مهم این پروژه، تبدیل یک پسماند خطرناک به محصولی قابل‌استفاده در صنایع، و در عین حال کاهش چشم‌گیر آلودگی‌های محیطی و هزینه‌های دفع پسماند است. به گفته مسئولان این پژوهش، اجرای گسترده این طرح می‌تواند یکی از مهم‌ترین چالش‌های محیط زیستی ایران در حوزه پسماندهای صنعتی را حل کرده و الگویی برای سایر کشورهای منطقه نیز باشد.
همچنین، در این طرح به بررسی تولید "ته ماند تصفیه روغن موتور" از روغن مستعمل به روش تقطیری (غیر اسیدی) پرداخته شده است که این پسماند مستقیما قابلیت استفاده به عنوان اصلاح کننده در صنعت قیر را دارد و استانداردهای مربوطه برای مصارف روسازی، سقف و عایق کاری در این گزارش ارائه شده است.